‘Twente doet mee voor de toekomst’

TWENTE – We gaan pas naar de dokter als we ziek zijn. Soms gaat dat goed. Soms zijn we te laat. Wat is er mooier om niet soms, maar altijd op tijd een afspraak bij de dokter te maken en ziektes als kanker en hart- en vaatziekten vroegtijdig op te sporen om de behandeling snel te beginnen? De Twentse start-up Urimon doet onderzoek naar een preventieve geneeskunde methode om dit mogelijk maken.

Het Urimon-onderzoek is in volle gang. Meer dan achttienhonderdvijftig Twentenaren tussen de 45 en 75 jaar met een goede gezondheid doen al mee. Deelnemers leveren vier keer per jaar een potje urine in bij een prikpost van Medlon en vullen daarbij een korte vragenlijst in. Dat is alles.

De grootste uitdaging voor projectleider Bram de Moor? ‘’Van die achttienhonderdvijftig deelnemers tienduizend deelnemers maken. Pas dan weten we of het gaat lukken.’’

Op een bescheiden kantoor op het terrein van de Universiteit Twente gaat de telefoon. Weer een deelnemer die zich aanmeldt. Weer een streepje erbij. Nog een paar duizend streepjes te gaan. Bram blijft optimistisch. Samen met moleculair celbioloog Johan de Rooij is hij namelijk bezig met een missie.

Zo’n onderzoek duurt jaren. Alleen de voorbereidingen al kosten heel veel tijd. De wetenschappelijke instanties zijn streng met voorwaarden. Van opgeven is bij Johan en Bram geen sprake. Sterker: Het duo wil met het Urimon-onderzoek bewijzen dat op basis van biomarkers uit urine of bloed een gezondheidsmonitor te ontwikkelen is om ziektes eerder te detecteren. Wetenschapper Johan de Rooij is overtuigd dat het kan. Maar wetenschap vraagt om bewijzen. Heel veel bewijzen. ‘’De enige manier om dat te doen, is met een grootschalige studie’’, aldus Johan.

Statistisch gezien krijgt volgens Bram zo’n 7 procent van gezonde mensen tussen de 45 en 75 jaar binnen twee jaar een vorm van kanker of een hart- of vaatziekte. Vandaar dat het Twentse onderzoek zich op deze doelgroep richt. Onder de 45 jaar is de kans een stuk kleiner om ziek te worden. ‘’Jonge mensen zijn ook nauwelijks bezig met ziekte of met de dood. Dat zit helemaal niet in hun hoofd.’’

Om de aannames van Johan te staven, zijn minimaal zevenhonderd ziektegevallen nodig. ‘’Vandaar de tienduizend deelnemers. 7 procent van tienduizend is zevenhonderd’’, zo rekent Bram voor.

Daar waar Johan in het laboratorium werkt, houdt Bram zich bezig met het vinden van deelnemers. Ook het zoeken naar fondsen om het onderzoek te betalen kost veel tijd. Dat zoeken van deelnemers gebeurt vooral in Twente. Een bewuste keuze volgens de projectleider. Bram is namelijk ontzettend trots op de bereidwilligheid van de Twentenaren om mee te doen. ‘’Tukkers kijken verder dan zichzelf, ze denken aan anderen. Noaberschap is niet voor niets een bekend begrip in Twente.’’

Meedoen aan het Urimon-onderzoek heeft op lange termijn grote gevolgen voor de volksgezondheid. ‘’De deelnemers doen echt mee voor de medemens’’, zegt Bram. ‘’Je doet mee voor de toekomst, om een bijdrage te leveren aan de maatschappij.’’

Een deelnemer aan het Urimon-onderzoek levert twee jaar lang elke drie maanden een potje urine in bij een priklocatie van Medlon in Twente. Daarbij wordt ook een vragenlijst ingeleverd over de huidige stand van hun gezondheid. ‘’Een voorbeeld: een deelnemer heeft acht keer een potje urine ingeleverd. Bij potje zes vult hij of zij in de vragenlijst in dat er een vorm van kanker, hart- of vaatziekten of een neurologische aandoening als Parkinson is ontwikkeld. Dan gaat er bij Johan een bel. Hij kijkt of het profiel van de ingeleverde staal is veranderd en linkt dat aan de ziekte. Als er genoeg deelnemers zijn die eenzelfde ziekte hebben ontwikkeld, kijkt Johan of het profiel van de staal op de profielen van andere deelnemers met de ziekte lijkt.’’

Mocht de onderzoeker genoeg bewijs hebben dat dat zo is, dan is het in de toekomst mogelijk om aan het (veranderende) profiel van een staal te zien of iemand naar de dokter moet voor verder onderzoek. Johan: ‘’Ziektes voorkomen in de toekomst met Urimon kan niet. Wel kunnen wij er in de toekomst voor zorgen dat een ziekte eerder wordt gediagnostiseerd en is de kans op een succesvolle behandeling veel groter. Mocht er een verandering in de stalen zitten, dan geven wij een waarschuwing af dat men zich moet laten onderzoeken. Laat een longfoto maken bijvoorbeeld.’’ 

Bram hoopt dat er nog duizenden Twentenaren bereid zijn mee te doen aan het Urimon-onderzoek. ‘’Of dat gaat lukken? Natuurlijk gaat dat lukken! De huidige deelnemers zijn heel enthousiast. Wat onder meer opvalt, is dat velen een beroep hebben of hadden in de dienstverlening als onderwijs en zorg. Een ander groot deel kent iemand in de familie of kennissenkring met een vorm van kanker of hart- of vaatziekten.’’

Nieuwe deelnemers krijgen een starterkit thuisgestuurd. In de kit zit onder meer een potje voor urine die ze kunnen inleveren bij een prikpost van Medlon in Twente. De enige plek buiten Twente om een monster in te leveren is het Tergooi ziekenhuis in Hilversum.

Bram en Johan hebben inmiddels een model starterkit ontwikkeld dat door de brievenbus pas. Zo wordt deelnemen nog makkelijker.

Een aantal geldschieters betaalt voorlopig het Urimon-onderzoek. Geld wordt er nog (lang) niet mee verdiend. ‘’Geld verdienen is ook totaal niet de drijfveer van Johan en mij. Het geeft heel veel voldoening om iets aan de volksgezondheid te kunnen bijdragen. Dat is veel belangrijker dan geld. Pas als wij kunnen bewijzen dat de gezondheidsmonitor betrouwbaar is, gaan we met Urimon de markt op.’’

Maar eerst op zoek naar tienduizend gezonde Twentenaren die mee willen doen aan het Urimon-onderzoek. Bram: ‘’Eind van het jaar hopen wij op drieduizend deelnemers en eind van volgend jaar op zesduizend. Maar hoe eerder, hoe beter natuurlijk.’’

Meedoen aan het Urimon-onderzoek is gratis. Deelnemers kunnen hun potjes inleveren bij Medlonposten in Delden (Gezondheidscentrum), Enschede (MST en FysioHolland), Haaksbergen (MST), Rijssen (Medisch Centrum), Oldenzaal (MST), Almelo (ZGT), Hengelo (ZGT), Losser (Zorggroep Sint Maarten). Hellendoorn (Wippenbeld), Wierden (Zonnehoed) en Borne
(Fleminghof). Opgeven gaat via

www.urimon.nl/aanmelden